News & Events
2 (76) – 2018 РБНСГ-ВЕСТИ
2 (76) – 2018
РБНСГ-ВЕСТИ
Издание Республиканской библиотеки для незрячих и слабовидящих граждан
Обязателен выпуск рельефно-точечным шрифтом
Издается с 2005 года
В номере:
Тифлопедагог кеңесі: Көру қабілетінде бұзылысы бар балаларды тәрбиелеу және оқыту ерекшеліктері
Это интересно: Лечебные линзы при глаукоме
Отдел комплектования, обработки литературы и организации каталогов
Библиотеки для незрячих и слабовидящих граждан на современном этапе являются социальными институтами, осуществляющими библиотечно-информационное обслуживание пользователей с нарушениями зрения, обеспечивая своей деятельностью действие принципа информационного равноправия.
Обеспечение беспрепятственного равного доступа к информации в библиотеке для незрячих и слабовидящих граждан достигается в первую очередь за счет особенностей формирования фонда, поэтому важной задачей специальной библиотеки является формирование такого библиотечного фонда, который соответствовал бы информационным потребностям незрячих и слабовидящих пользователей, позволял удовлетворять читательский спрос на доступных носителях.
Отдел комплектования, обработки литературы и организации каталогов РГУ «Республиканская библиотека для незрячих и слабовидящих граждан» занимается обеспечением полного, научно-обоснованного и оперативного комплектования библиотечного фонда документами на казахском, русском и других языках. Фонд нашей библиотеки разнообразен по содержанию документов, это: энциклопедическая, справочная, учебная, научно-популярная литература, официальная информация центральных и местных органов власти, издания по реабилитации и дефектологии, художественная, детская литература, музыкальные партитуры, библиографические указатели, доступ к внутренним и внешним базам данных.
По форматам документов и по видам изданий, фонд нашей библиотеки уникален и включает специальные виды для незрячих и слабовидящих пользователей, помогающих восприятию информации с помощью слуха, осязания, ослабленного зрения. Это издания рельефно-точечного шрифта Брайля, издания рельефно-точечным шрифтом через строчку, для начинающих читать по системе Брайля, книги укрупненным плоскопечатным шрифтом для слабовидящих, «говорящие» книги, рельефно-графические пособия, тактильные книги, видеокассеты, магнитофонные кассеты, аудиокниги и электронные книги.
Также, библиотечный фонд комплектуется плоскопечатными документами, т.е. «традиционными книгами, для обеспечения запросов пользователей, которые не могут быть удовлетворены кругом специальных изданий, в том числе документами по отраслям знаний».
Несколько последних лет фонд плоскопечатной литературы пополняется документами республиканских издательств на двух языках, выпускаемых по программе социально значимых изданий, что позволяет пополнить фонд библиотеки литературой по истории, культуре, языкознанию, литературоведению Казахстана, произведениями казахстанских писателей, переводом произведений мировой литературы на казахский язык.
Формируя фонд библиотеки, стараемся поддерживать рациональное сочетание специальных видов изданий с традиционными, заботясь как о качественном, так и количественном составе, не забывая учитывать текущие и потенциальные запросы наших пользователей.
Отдел обеспечивает полную библиотечную обработку поступивших документов и распределение их по отделам библиотеки.
Все библиотечные процессы отдела автоматизированы с помощью программного обеспечения «Автоматизированная информационная система специальных библиотек Республики Казахстан» («АИС – СБ РК»).
В настоящее время комплектование библиотечного фонда осуществляется за счет документов плоскопечатного шрифта (ППШ) — по госзаказу, на электронных носителях (CD) и рельефно-точечным шрифтом (РТШ) — выпускаемые отделом по выпуску «говорящей» и Брайлевской книги, также фонд РТШ пополняется журналами и книгами из ИПО «Чтение» г. Санкт-Петербург (периодические и книжные издания), фонд пополняют и дарственные документы всех видов изданий.
На 1 января 2018 года библиотечный фонд составил 247985 документов 68711 названий (книг, брошюр различных видов изданий, грампластинок, диафильмов, рельефно-графических пособий и электронных изданий, газет, журналов), в том числе на казахском языке 32111 документов 9789 названий.
Документы специальных видов изданий для незрячих и слабовидящих граждан составляют 68%, документы плоскопечатного, в том числе укрупненного шрифта 32%. Наиболее полно в фонде представлена литература по искусству и спорту 8 %, общественно-политическая литература – 24 %, художественная литература – 57 %.
Всего за 2017 год поступило 1556 документов (без газет) 440 названий, в том числе на казахском языке 529 документов 205 названий (журналы ППШ – 645 экз. 77 названия; журналы РТШ – 31 экз. 3 названия).
В настоящее время в работе отдела большое внимание уделяется созданию электронного каталога на ретроспективный фонд плоскопечатной литературы.
Два раза в год сотрудники отдела проводят подписную кампанию на периодические издания. Ежегодно фонд пополняется изданиями периодической печати, более 120 наименований, в том числе и рельефно-точечного шрифта.
Отдел комплектования, обработки литературы и организации каталогов занимается составной частью информационных ресурсов библиотеки, которой является система каталогов и картотек. Система каталогов и картотек представлена традиционной — карточной и электронной частью. Хочу подробнее остановиться на традиционных каталогах, так как они имеют специфические особенности и на настоящий день также востребованы пользователями, как и электронные.
Генеральный алфавитный каталог (ГАК) ведется в нашей библиотеке на все виды поступающих документов на казахском и русском языках плоскопечатным шрифтом, что предусматривает всестороннее раскрытие фонда, на карточке стандартного размера.
Систематический каталог на документы плоскопечатного шрифта ведется на казахском и русском языках плоскопечатным шрифтом на карточке стандартного размера.
Систематические читательские каталоги (СЧК) ведутся на специальные виды изданий для незрячих и слабовидящих пользователей дифференцированно, на казахском и русском языках двумя шрифтами (плоскопечатным и рельефно-точечным). Карточки СЧК создаются на брайлевской бумаге форматом 12х18 см, что позволяет разместить на лицевой стороне полностью библиографическое описание, сделанное обычным шрифтом, а на оборотной стороне карточки описание, сделанное рельефно-точечным шрифтом. Это дает возможность незрячим и слабовидящим пользователям библиотеки, владеющим шрифтом Брайля самостоятельно, без посторонней помощи, осуществлять информационный поиск. В настоящее время карточки СЧК рельефно-точечным шрифтом распечатываются незрячим специалистом, владеющим шрифтом Брайля на брайлевском принтере. Этим же специалистом карточки расставляются в каталоги.
— Систематический читательский каталог на фонд рельефно-точечной литературы;
— Систематический читательский каталог на фонд озвученной литературы;
— Систематический читательский каталог на фонд рельефно-графических пособий;
— Систематический читательский каталог на фонд документов на электронных носителях;
— Систематический читательский каталог на фонд краеведческой литературы (КСК), здесь отражаются и документы плоскопечатного шрифта.
Образовательная и информационная функции каталогов тесно связаны с принципом доступности системы читательских каталогов, с их целесообразным размещением и оформлением. Каталожные ящики и разделители в них также оформлены двумя шрифтами плоскопечатным и рельефно-точечным.
Соответствующее формирование фонда повышает информированность людей с ограничениями жизнедеятельности, что означает социальную реабилитацию и интеграцию, образование в полной мере, профессиональную деятельность, активное участие в жизни общества.
Құттықтаймыз — Поздравляем
Приказом Министра культуры и спорта РК А. Мухамедиулы от 02.04.2018 года № 62 – л назначен новый директор РГУ «Республиканская библиотека для незрячих и слабовидящих граждан» Министерства культуры и спорта РК — Байузаков Асхат Кусаинович, 1972 года рождения. Он окончил Казахский Национальный университет им. аль-Фараби, Алматинский университет непрерывного образования. Работал в Казахском Национальном университете им. аль-Фараби, в Управлении государственной службы и профилактики коррупции Департамента Агентства РК по делам государственной службы и противодействию коррупции по городу Алматы, заместителем директора Центрального государтсвенного архива Республики Казахстан.
Редакция журнала «РБНСГ – Вести» поздравляет Асхата Кусаиновича с назначением и желает ему успехов и , чтобы новые обязанности давались легко и беспрепятственно. Пусть каждый новый день помогает реализовать то, что в планах!
День благодарности – 1 марта. Этот праздник, олицетворяя дружбу и согласие, является созидательным символом солидарности и единения братского народа Казахстана. Желаем всем благополучия и здоровья, счастья, дальнейших плодотворных успехов в вашей деятельности, мирного неба над головой!
Международный женский день – 8 марта. Поздравляем всех прекрасных женщин с праздником весны!
Желаем счастья и любви,
Они дороже всех подарков.
И пусть все сбудутся мечты,
В прекрасный день — 8 Марта!
Наурыз мейрамы – 21, 22, 23марта. Желаем вам мира, процветания, здоровья, добра и счастья! Пусть Весна радует вас своим теплом, и Наурыз подарит каждому надежду на лучшее, веру в успешную реализацию намеченных планов.
С 50-летием
Маханову Захру Ануаровну, сотрудницу РБНСГ. Желаем всего самого доброго, успехов в труде, счастья и удачи!
«Наурыз – думан»
Ағымдағы жылдың наурыз айының 20-шы жұлдызында Зағип және нашар көретін азаматтарға арналған республикалық кітапханада Ұлыстың ұлы күні — Наурыз мейрамына орай «Наурыз-Думан» атты іс-шара өтті.Іс-шараға көмектес қайрымдылық қорының төрағасы Александр Филиппович Сапелкин мен ардагерлер кеңесінің төрағасы Шәкір Мүбарак Ақмалович және де кітапхана қызметкелері қатысты.
Салауатты өмірдің салтанаты, күн мен түн теңелген баршаға арман мен адалдық, құштарлық пен сұлулық, тазалық пен татулық сыйлаған Ұлыстың ұлы күні құтты болсын, – деп бастады кеш жүргізушілері Бұланбаев Досжан мен Құсайынова Меруерт. Тарихи тамыры тереңге бойлаған әз Наурыз дана халқымызға қай кезде де еңсесі биік елдіктің іргесі болған. Біздің ата бабаларымыз осы мейрамды жаңару, жақсылық пен берекенің бастауы деп білген. Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты мақаласында: «Жаңа тұрпатты жаңғырудың ең басты шарты – сол ұлттық кодыңды сақтай білу.» — деген еді.
Іс-шарада кітапхана қызметкері Момбекова Назым «Наурыз-думан» әнін орындады. Кітапхана қызметкерлері қазағымыздың салт-дәстүрін сахналап, көрініс ретінде көпшілік назарына ұсынды. Жеке қызмет көрсету бөлімі «Құрсақ шашу» салтын, Кітап қорын сақтау және абонемент бөлімі «Нәрестені қырқынан шығару» дәстүрін, «Тұсау кесу» дәстүрін өнер және спорт әдебиеттері бөлімінің қызметкерлері,«Құйрық, бауыр асату» Кітапхана ісін дамыту, библиография және тифлология бөлімі, «Қонақ кәде» салт-дәстүрін Кітап қорын толықтыру, өңдеу және каталогтарды ұйымдастыру бөлімі көрсетті.Іс-шара соңында қазағымыздың салт-дәстүрін көрсеткен кітапхана қызметкелеріне алғыс хаттар тапсырылды.
Наурыз мейрамында «Іле сазы» балалар мен жасөспірімдер ансамблі өз өнерлерін көрсетті. Нұрғалиева Гүлназ халық әні «Сәулем-ай», Нұрқамал Алишер, Алимтаев Нұрасыл «Туған жер» және Алимтаев Нұрасыл «Теріскей» әндерін орындады.
Ұлыстың ұлы күні – Наурыз мейрамына орай кітапханамызда кітапхана қызметкерлері арасында спорттық ойындардан жарыс өтті. Теннис ойынынан бірінші орынды Батай Сағдат иеленсе, ал екінші орынды Даржанова Гүлсая, үшінші орынды Тоянов Тастан алды. Сонымен қатар дойбыдан бірінші орынды Құсайынова Меруерт, екінші орынды Тоянов Тастан және де үшінші орынды Бұланбаев Досжан иеленді. Жүлделі орын алушылыр дипломмен марапатталды.
Наурыздағы барша тілектеріңіз қабыл болсын, ақ мол болсын, әр адамның арманы мен мақсаты орындалсын. Ұлыстың ұлы күні құтты болсын, ағайын!
Аталған шара Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың «Ұлт жоспары-100 қадам баршаға арналған қазіргі заманғы мемлекет» бес институттық реформасын жүзеге асыруға бағытталған 100 нақты қадамның «Біртектілік пен бірлік» атты 4-ші бағытының 87-ші қадамы «Менің елім» кең көлемді жобасын қамтыды.
Құсайынова М.,
Өнер және спорт әдебиеттері бөлімінің қызметкері.
Кітапхана қыздары
(8 наурызда оқылған өлең)
Күн сәулесі Алладан жіберілсе,
Алатаудың басынан нұр көрінсе.
Шуақ түсіп кітапқа біздің қыздар,
Қарайды мейіріммен Күн көзінше.
Мына көктем биылғы келді ашулы,
Білмей қалдық жүзуді, жер басуды.
Көктемнің аты көктем дегенмен де,
Құшағы арулардың кеңге ашылды.
Бұл арада сан түрлі қыз барсыңдар,
Қызға қарап жігітпіз біз қарқындар.
Бастық — батыр болса да бір сөзіне,
Тұлданып «тіс көрсеткен» ызғарсыңдар.
Жарқырап жанарларың үміт берген,
Сендерсіз қалай өмір сүріп келгем.
Айналдым жеңіл басқан коридорда,
Захра, Жанат, Қапиза шыбық белден.
Назым, Салта қос қанат қағып келгем,
Элмира, Гүлнәз, Қанаттар шабыт берген.
Зарина, Шакизада, Бақыт, Сәуле,
Жансаялар үлкеннен бағыт көрген.
Тапқандаймын жүректің бүгін емін,
Қыз сырына бұл күні үңілемін.
Айым – күнім, Меруерт кім бар тағы
Мен бүгін алдарыңда жүгінемін.
Шал болсам да мен әлі жас шал едім,
Қызды көрсем теңселген мас шал едім.
Қылықты қыз күлімдеп жүрсе болды,
Тілегім жоқ тірлікте басқа менің.
Қырмызы, Торғын, Шолпан, Мәриялар
Бірге өскен кітаппенен Әлиялалар.
Сендер барда қан тасып, дария ағар
Сендерсіңдер жан сырым жариялар.
Беу қыздар сезесің бе,
Көктем келді.
Көрініп күннен-күнге көктен белгі.
Бұл көктем жаны таза арудікі, кен жерді.
О көктем!
Келеді гүлге оранып әлі-ақ көктем,
Оралар құс ұяға санап кеткен.
Аяғын аңдып басып келе жатыр,
Қыздардың қабағына қарап көктем!..
Н. Әбдібек
Жаңалықтар – Новости
В январе 2018 года в читальном зале Актюбинской областной спецбиблиотеки для незрячих и слабовидящих граждан прошел показ фильмов для незрячих с тифлокомментарием «В ожидании чуда» и «Будьте моим мужем». Кроме показа кино было проведено прослушивание аудиоспектакля «Жизнь как жизнь» автор Юрий Сбитнев. Посмотреть кино и послушать аудиоспектакль пришли незрячие и слабовидящие читатели. Перед началом просмотра библиотекарь Тулегенов М. ознакомил читателей с аннотацией фильмов и аудиоспектакля, а также рассказал про клуб «Руханият»,о его новых направлениях в наступившем году. Цель мероприятий — проведение свободного времени граждан с ограниченными возможностями в библиотеке, укрепление взаимоотношения с ними. После окончания мероприятий все читатели остались довольными и поблагодарили работников библиотеки за поднятие настроения.
Библиотекарь М. А. Тулегенов
Актюбинская областная специальная библиотека
для незрячих и слабовидящих граждан
Шәрифолла Сәниевтің 85 жыл толуына орай
«Ақынның жыр әлемі» поэзия сағаты
26 қаңтар күні облыстық зағип және нашар көретін азаматтарға арналған арнаулы кітапханасының ұйымдастыруымен облыстық көру қабілеті бұзылған балаларға арналған арнаулы мектеп-интернатында ҚР жазушылар одағының мүшесі, жерлес ақын Шәрифолла Сәниевтің 85 жыл толуына орай «Ақынның жыр әлемі» поэзия сағаты оздырылды. Шараға мектеп-интернатының бастауыш сынып оқушылары және ұстаздары қатысты. Шара барысында ақынның өмірбаяны және шығармашылығы таныстырылды. Ақынның «Балбұлақ» кітабынан балалар өлеңдер оқылып, «Туған жер» туралы әндер шырқалды. Сондай-ақ, шара соңында ақынның шығармаларын насихаттау мақсатында «Жүрегім жыр боп соғады» және «Балаларға арналған жаңа әдебиеттер» атты кітап көрмелерімен таныстырылды.
Батыс Қазақстан облыстық арнаулы
кітапханасының бөлімінің басшысы Кербез Кадырбекова
«Салт-дәстүр асыл қазына»
(«Қазына» клубының І-тоқсандық іс-шарасы)
23 сәуір облыстық арнайы кітапханада «Қазына» клубының бірінші тоқсанындағы кездесуі болып өтті. Елбасы Н.Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: Рухани жаңғыру» мақаласы аясында аталмыш басқосу жоғары деңгейде өрбіді. Басқосудың мақсаты жоғалып бара жатқан салт дәстүрлерімізді қайта жаңғырту, өшкенді жандыру болды. Кешті Б.Тұрғынбаева жүргізді. Шараның бүгінгі ерекшелігі өткенді парақтап өнегені өркендетуге ерекше серпін сыйлады. Қариялар жастарға түрлі-түрлі баталарын беріп лебіздерін жолдады. Сонымен қатар, ұмытылып кеткен салт-дәстүрлерді дәріптеді. Құндылығын жоғалтпаған қасиеттерімізді де кеңінен атап өтті. Жүзінен нұр шашырап тұратын абыз ақсақалдар мен ақ жаулықты әжелер бұл отырысты ұлан асыр той думанға ұластырды. Зағип оқырмандардың мерекелік кеші керемет шырқалған әсем әнмен, тәтті жырмен жалғасты. Кітапханамыздың белсенді оқырманы М. Сарабаевтың орындауында «Есіңе мені алғайсың», А. Таукелова апамыздың «Әй-әй бөпем», «Жақсы көру» атты және Қ. Сариевтың «Сәби болғым келеді», «Жез киік» атты ән-жырларымен көпшіліктің көңілінен шықты. Қазыналы қариялардан ырысты сөздер тарады. Клубтың «Қазына» аталуының да сыры осында. Рухани қазынамыздың қадірін арттырып, жастарға жеткізетін де қариялар. Ұлтымыздың санасынан сырғып бара жатқан көне сөздер мен қатар ел есінен ескіруге айналған жөн, жоралғыларды қайта түлету аңғарылды. Насихатқа толы әңгімелер мен өнегелі ойлар айтылған басқосудың жалғасы жайылған ақ дастарханнан дәм татуға жалғасты. Ұлттық тағамдар мен өрнектелген ас үстінде де әр түрлі баталар берілді. Домбыра, баян аспаптарында ойнап, жанды дауыстарда шалқыған әндер көптің көңілін көтерді. Кітапхана директорының орынбасары Л.Темірбаева сөз алып, ардақты ақсақалдарға алғысын білдіріп, жастарға жол көрсетіп бағыт-бағдар беріп «аман жүре беріңіздер» деген ақ тілегін арнады. Салт-дәстүрден нәр алып, рухани мұрамызды танып, шынайы өнермен сусындаған зағип оқырмандар тамаша әсермен тарасты. Оқырмандар «Алтынның қолда барда қадірін біл» деген астарлы оймен елдігімізді көрсететін ерекшеліктерімізді жоғалтпайық деген сеніммен тарасты.
Ербек Бакиев – ОҚО арнайы
кітапханасының тифлолог-редактор
Қасиетіңнен айналдым, қазақ елі!
Наурыз айының 1- ші жұлдызында Зағип және нашар көретін азаматтарға арналған республикалық кітапханада «Алғыс айту» күні аясында «Қасиетіңнен айналдым, қазақ елі!» атты әдеби-сазды кеш өтті.
Кеш барысында «Қазақ еліне рахмет!» «С любовью о Казахстане!» атты деректі фильм көрсетілді. Көпшілікке ұсынылған деректі фильмде репрессия мен жер аудару жылдарында біздің халықтың көрсеткен мейрімділік пен ақ көңілдік, қолда бармен бөлісу, көмек көрсету сынды рухани дәстүрлері туралы грек, неміс, еврей, тағы басқа ұлт өкілдерінің қазақ халқына деген ыстық ықылас, ризашылықтарын білдіргендігітурасында сөз болды.
Алғыс айту күні – бұл, ең алдымен елімізде тыныштық пен үндестік, өзара сенімділік пен барлық қазақстандықтарға деген құрметтің орнығуына негіз болған Президенттің бейбітшілік пен келісім саясатының салтанатты күні. Бұл – тағдыр тәлкегімен Қазақстан жеріне еріксіз қоныс аударған түрлі этностардың миллиондаған өкілдерінің құтты қонысына айналған қасиетті қазақ жері мен қонақжай қазақ халқына терең тағзымның белгісі. Қазақ халқы қиын-қыстау заманда олардың басына түскен ауыртпалықты қайыспай бірге көтере білді, бұл бүгінгі таңда еліміздегі түрлі ұлт өкілдерінің арасындағы адамгершілік қарым-қатынастың өнегелі өлшеміне айналды.
Кеш барысы мерекелік концертпен жалғасты.Нұрбек Гизатов, Мағжан Нұрлыбаев, Ержан Дүйсенбиев сынды Қазақ зағиптар қоғамы Мәдениет үйінің өнерпаздары орындауында «Қазақстан», «Рақмет саған, туған жер», «Үш қоңыр» әндрі кеш ажарын аша түсті. Кітапхананың белсенді оқырманы, украин ұлтының өкілі Марфа Глущенко қазақ халқына деген ризашылығын білдіре отырып, «Алғыс күніне» арнап жазған авторлық тудысын көпшілік назарына ұсынды. Кітапхана қызметкері, ұйғыр ұлтының өкілі Республикалық «Абай оқулары», «Мұқағали оқулары» фестивальдарының лауреаты Зарина Абдрахманова қазақ халқына деген ыстық ықыласын білдіріп, ұйғыр тілінде «Ана тілі» атты өлеңді нақышына келтіріп оқып, жырдан шашу шашты. Елжан Жанамановтың орындауындағы «Әкешім, анашым», «Қасында тұрып сағынып» атты әндері көпшілік қауымға көтеріңкі көңіл-күй сыйлады.
Әлия Рахымжанова,
жеке қызмет көрсету бөлімінің қызметкері
Тифлопедагог кеңесі – Советы тифлопедагога
Көру қабілетінде бұзылысы бар балаларды тәрбиелеу
және оқыту ерекшеліктері
Көру қабілетінде бұзылысы бар балаларды отбасында тәрбиелеу мен оқыту көру анализатордағы кемістіктің пайда болу уақытына тәуілді болып келеді. Көру қабілетінде бұзылысы бар балалардың ата-аналары мамандардан (дәрігер-офтальмолог, психолог, тифлопедагог) уақытымен кеңес алып тұруы қажет
Үлкендер жасаған іс-әрекеттердің барлығын сөзбен бейнелеп жеткізу керек. Ең бастысы, көру қабілетінде бұзылысы бар балалардың мүмкіндіктеріне қажетті жағдайларды қамтамасыз ету маңызды.
Көру қабілетіндегі бұзылыс салдарынан бала бойында жағымсыз әлеуметтік қыиндықтар пайда болады. Көру қабілетінде бұзылысы бар балалардың отбасында қоршаған ортамен қарым-қатынастар ерекше. Отбасы мүшелері баланы аяйды, аса көп көңіл бөліп, шексіз қамқорлық көрсетеді. Бұл жағдайдалар баланың тұлға ретінде қалыптасуына кері әсер етеді. Көру қабілетінде бұзылысы бар балаларды отбасында тәрбиелеу мен оқыту ата-аналардан бала дамуын, ерекшеліктерін, көру анализатордағы кемістіктің салдарын, қоршаған ортада қарым-қатынас жасау тәсілдері мен үйрету жолдарын білуді талап етеді.
Мектепке дейінгі көру қабілетінде бұзылысы бар балаларды тәрбиелейтін мемлекеттік арнайы білім беру мекеме көру қабілеті сақталмаған, нашар көретін және көзінде қылилық пен амблиопиясы бар 2-7 жас аралығындағы балалар қабылданады. Бұл арнайы білім беру мекемелердің негізгі міндеті — балаларды тәрбиелеу, емдеу, мүмкіндікке қарай көру қызметін қалпына келтіру, оңалту және ең негізгісі мектепте білім алуға даярлау.
Арнайы білім мен тәрбие беретін мекемелер: көру қабілетінде бұзылысы бар балаларға арналған арнайы балабақшасы, психологиялық-педагогикалық түзету кабинеттері, оңалту орталықтары және арнайы мектеп-интернат. Бұл мекемелер туралы айтып өтсек, арнайы балабақшада– тифлопедагогтар жұмысының мазмұны жалпы бала бақшалардың бағдарламалар негізінде әзірленген арнайы бағдармаларға сәйкес жүреді. Жалпы білім беру жұмысымен қатар дамудағы бұзылысты (кемістікті) түзету жұмыстары үздіксіз жүргізіліп отырады.
Әсіресе, кеңістікті бағдарлау мен өзіне-өзі қызмет көрсету дағдыларын қалыптастырады. Балалар көру қабілетінің гигиенасы мен көзәйнектерді пайдалануға үйренеді. Көру қызметін дамытумен қатар есту мен сипап сезуді жетілдіру жүреді.
Бұл мекемеде балаларға тәрбие мен білім беріп қана қоймай, сонымен қатар емдейді. Арнайы балабақшаларда медицина мамандары (офтальмологтар мен педиатрлар, реабилитологтар) бар.
Арнайы балабақшаларының топтардағы балалар саны аз болып келеді, бұл дегеніміз, педагогтар балалардың әрқайсысына назар аудара алады. Жеке, топтық түзету сабақтары жүргізіледі.
Бүгінгі таңда, Талдықорған қаласындағы № 11 Құлыншақ балабақшасында көру қабілетінде бұзылысы бар баладарға арналған арнайы 4 топ бар. Бұл балабақшада жүргізілген түзете-дамыту жұмыстарының арқасында балалар кедергісіз мектеп табалдырығын аттауына ықпалын тигізеді. Ерте жастан анықталған көру қабілетінің бұзылысында, уақытылы жүргізілген түзету жұмыстарының нәтижесін беріп отырғанын көріп отырмыз.
Психологиялық-педагогикалық түзету кабинеттері (ППТК) – мектепке дейінгі арнайы білім беру мекемелерінің бірі болып табылады және облыстың, аудан орталығында 7 жасқа дейін даму мүмкіншілігі шектеулі балаларға кешенді медициналық-педагогикалық және әлеуметтік-психологиялық көмек көрсету мақсатында құрылған.
Сойлеу, көру, есту қабілеті, тірек-қозғалыс аппараты, эмоциялық-еріктік саласы бұзылған, қарым-қатынас жасауда, мінез-құлқында қиындықтары бар балаларды психологиялық-педагогикалық түзету және оңалту түрінде кешенді психологиялық-медициналық-педагогикалық көмек көрсетіледі. Баланың дамуының әлеуметтік жағдайын ескере отырып, жеке дамыту бағдарламасын құрастырады. Жеке, топтық түзету-дамыту сабақтары жүргізіледі. Отбасы жағдайында даму мүмкіндіктері шектеулі балаларды тәрбиелу мәселелері бойынша ата-аналарына (ата-аналарды ауыстыратын тұлғалар) кеңес береді.
Арнайы білім беру мекемелерінің жаңа түрі – оңалту арталықтары.
Оңалту орталығы республикалық және облыс деңгейіндегі қалаларда 18 жасқа дейінгі даму мүмкіншілігі шектеулі балалар мен жасөспірімдерге кешенді медициналық-педагогикалықжәне әлеуметтік-психологиялық көмек көрсету мақсатында құрылған. Оқыту-тәрбие процесін ұйымдастыру нақты түзету көмегінің мазмұны балалардың психологиялық және дене дамуы мен жеке мүмкіндіктерінің ерекшеліктеріне орай әзірленетін және оңалту орталық жағдайында дербес іске асырылатын жеке-дамыту бағдарламасы анықталады.Оқу-тәрбие үрдісі баланы психологиялық-медициналық-педагогикалық және клиникалық зерттеу деректерімен шарттастырылған топтарға бөліктеу және жеке ықпал жасау тәсілдерінің негізінде іске асырылады.
Ал, арнайы мектептеркелесідей қызметтер орындайды: оқыту мен тәрбиелеу, түзету мен дамыту, санитарлық-гигиеналық, емдік-сауықтыру, әлеуметтік бейімдеу және кәсіби бағдар беру. Бұл жұмыстардың және нашар көретін балаларды қоршаған ортамен қарым-қатынас жасауға жол ашады.
Арнайы мектептегі оқыту мен тәрбиелеудің түзету мен дамыту бағыты көру анализатордың зақымдалу салдарынан пайда болған таным үдерістерінің жетпеушіліктерін түзетуге, сонымен қатар тұлға ретінде қалыптасуына мүмкіндіктерді іздестіруге көмектесетін авторлар: М.И. Земцова, Ю.А. Кулагин, А.Г. Литвак, Л.И. Солнцева және т.б.
Білімнің мазмұны жалпы білім беретін бағдарламалардың негізінде әзерленеді. Арнайы білім беретін бағдарлама бойынша дегеніміз, көру қабилетін түзету үшін арнайы оптикалық құралжабдықтарды пайдалану қажеттілігімен белгіленеді, нақты тифлоаспаптар, рельефті-графикалық құралдар (көру қабилеті сақталмаған бала), жазық шрифт (нашар көретін бала).
Көру қабилетінде бұзылысы бар балалар үшін сол мактептерде арнайы түзету сабақтары өтуі тиіс. Оларға ырғақты дамыту, емдік дене шынықтыру, сөйлеу тіліндегі бұзылыстарды түзету, әлеуметтіктұрмыстық және кеңістікті бағдарлау, көру арқылы қабылдауын дамыту жатады.
Арнайы мектептерде ерекше орынды емдік сауықтыру, оңалту жұмыстары алады. Бұл жұмысты арнайы мектеп қызметкерлері, оқушылар мен ата-аналары арнайы клиникалық орталықтарда алады. Мектеп окушылары өз мүмкундіктерін нақты таңдаған мамандығына сәйкестігін ажырата алмаған жағдайда, мектеп құрамы мамандық таңдауда көмек бере алады.
Тағы бір айта кететін мәселе, көру қабілетінде бұзылысы бар балалар арнайы білім алу үшін ерекше жарық, тифлотехникалық құралдар, арнайы оқулықтар қамтамасыз етілген, арнайы мамандар тарапынан көмек көрсетілген жағдайда жалпы мектептерде білім ала алады.
Бүгінгі таңдағы өзекті мәселенің бірі, дәрігерлік-консультациялық комиссияның қорытындысы бойынша үйде оқылатын көру қабілетінде бұзылысы бар балаларға білім беретін мектеп мұғалімдері, бұл балалардың психологиялықерекшеліктерін, оқыту мен тәрбиелеу әдістерін, әсіресе тифлотехникалыққұралдарын және Брайль шрифтін меңгермеуінен біліктіліктері жетпей жатады.
Менің ойымша, бұл тығырықтан шығудың жолы – көру қабілетінде бұзылысы бар балаларға білім беретін мектепмұғалімдерін жүйелі түрде тифлопедагогика классификациясы бойынша біліктілігін арттыру курстарына жіберіп отыру қажет.
Жоғарыда аталып өткен мекемелерге балаларды психологиялық- медициналық-педагогикалық консультация (ПМПК) тұжырымы бойынша қабылданады. ПМПК дамуында кемістігі бар 0-18 жасқа дейінгі балалар мен жасөспірімдердіпсихологиялық-медициналық-педагогикалық тексеруді өткізіп, оларды оқыту, тәрбиелеу және әлеуметтік, медициналық, педагогикалық қолдауға деген құқықтарын бекітіп, ата-аналарына (ата-аналарды ауыстыратын тұлғалар) кеңес беру бағытында кешенді қызмет етеді. ПМПК-да міндеті түрде келесі мамандар кереді: психиатр, невропатолог, офтальмолог, сурдолог, педагог-психолог, дефектологтар (олигофренопедагог, сурдопедагог, тифлопедагог, логопед).
Мүмкіндігі шектеулі баланы тексерудің нақты қорытындысы тек кешенді келісімі бойынша ғана беріледі. ПМПК-ң қорытындысы баланың даму ерекшеліктерін көрсетіп, медициналық, психологиялық, педагогикалық, әлеуметтік қажеттіліктерінің, оларды қамтамасыз ету шараларын бекітіп, лайықты білім беру мекемесін ұсынады.
«Бала тәрбиесі – бір өнер, өнер болғанда ауыр өнер, жеке бір ғылым иесі болуды тілейтін өнер. Балаға дұрыс тәрбие қылу үшін өзінің тәжірибесі жетпейді. Басқа адамдардың тәжірибесімен танысу керек. Бала науқас, зағип болса, бала кінәлі емес, тәрбиеші кінәлі; бала сұлулықтан ләззат ала білмейтін мылқау жанды болса, бала айыпты емес, тәрбиеші жазалы.
Бала істеген жауыздықтың жазасын тәрбиеші көтерсін» деген иран елінің мәтелі шын, дұрыс мәтел» деп М. Жумабаев бала тәрбиесіне ерекше тоқталған. Демек, әр педагог өз білімі мен біліктілігін жүйелі түрде толықтырып, ізденіс үстінде болуы қажет. Педагог ұлттың болашағы бала екіндігін түсініп, сапалы тәрбие мен білім беруі – жарқын болашақтың айқын бейнесі.
Касымбекова Г., Тифлопедагог, № 2 Облыстық психологиялық-медициналық педагогтіқ консультациясы, Талдықорған қаласы
Әдебиеттер:
- Байтурсынова А.А. Арнайы педагогика. – Алматы, 2009.
2.Башкирова И.Л. Взаимодействие педагога и семьи ребенка с нарушениями зрения: учеб-метод.пособие. — Минск, БГПУ, 2009.
- Ермакова В.П., Якунин Г.А. Основы тифлопедагогики: Развитие, обучение и воспитания детей с нарушениями зрения. – М.: Гуманит. изд. центр ВЛАДОС, 2000.
Дефектология. – 2016. — № 10. – Б. 29-30 (ҚР Республикалық
ғылыми-әдістемелік, педагогикалық-психологиялық журнал)
Библиограф хабарлайды – Библиограф информирует
Обзор новой литературы РТШ за 1 квартал 2018 года.
Уважаемые пользователи!
Фонд литературы рельефно-точечного шрифта пополнился новыми книгами за 2018 год.
«Острый сюжет». Рут Уэйр. В темном-темном лесу. Роман. В 4 кн. Это невероятно динамичный и увлекательный триллер, в котором отведено место и романтической истории, и размышлениям о дружбе, чести и преданности, и легкому, ненавязчивому юмору. Главная героиня книги Нора, десять лет назад окончила школу и порвала все связи с друзьями. С тех пор Нора ни разу не видела свою лучшую подругу Клэр… Стоял темный-темный дом… пока однажды ей вдруг не пришло приглашение на девичник Клэр. Что это, как не шанс оставить наконец позади все призраки прошлого? А в темном-темном доме была темная-темная комната. Но что-то пошло не так. Совсем не так. И в этой темной-темной комнате… Некоторым тайнам лучше оставаться не раскрытыми. Данное произведение будет интересно читать не только всем любителям будоражащих воображение историй, но и всем ценителям высококачественной современной прозы. «Фантазии и предвидения». Блейк Крауч. Темная материя. Роман. В 4 кн. Перед нами будоражащая сознание история о выдающемся физике Джейсоне Дессене, который в свое время отказался от перспективы построить научную карьеру в пользу преподавания в обыкновенном колледже.
Теперь все его внимание отдано семье – любимым жене и сыну. Они для Джейсона важнее всего. И вдруг – это нелепое похищение… Неизвестный в маске напал на Дессена на улице, под дулом револьвера усадил его в машину, отвез к заброшенному зданию и ввел ему в вену непонятный препарат. Джейсон потерял сознание. А очнувшись, обнаружил себя окруженным массой людей; все они обращались к нему, как к старому другу, и наперебой поздравляли его с возвращением – и с тем, что его открытие наконец-то сработало. Вот только Дессен не знал никого из этих людей. И уж тем более не ведал, что за открытие совершил…
Бернард Вербер . «Муравьи». Роман. В 5 кн. Первая часть фантастической трилогии Бернарда Вербера повествует о «знакомых незнакомцах»- параллельном мире, населённом миллионами разумных жителей, ускользающем от нашего внимания по одной простой причине: Граждане огромного государства чрезвычайно малы и абсолютно непохожи на людей ни внешне, ни по биологическим и общественным законам существования.
В романе параллельно развиваются два непересекающихся напрямую детективных сюжета. В человеческом мире начинают пропадать люди — все они спускались в загадочный подвал в квартире погибшего учёного-энтомолога Эдмонда Уэллса и не возвращались оттуда… А в мире муравьёв тоже неспокойно: в одночасье от неведомого оружия погибла целая экспедиция, но единственному выжившему муравью никак не удаётся добиться проведения расследования. Похоже, в столице государства Бел-о-Кан зреет заговор… Обе сюжетных линии развиваются крайне напряженно, а ещё большая интрига кроется в ожидании ответа на вопросы: Как же связаны события в двух земных мирах.
Джулия Стюарт. «Тайна голубиного пирога». Роман. В 5 кн. После смерти отца, махараджи Приндура, индийская принцесса Александрина, а дома — попросту Минк, с удивлением обнаруживает, что её наследство целиком состоит из отцовских долгов. Принцесса родилась в Англии и жила там с отцом на правах почётной пленницы, поскольку махараджа был уже давно свергнут с престола британскими войсками. Продав дом и большую часть своих вещей, Минк принимает любезное предложение королевы Виктории и переезжает в бывшую резиденцию английских монархов — знаменитый дворец Хэмптон-Корт, расположенный в излучине Темзы. Однако, кроме привидений, старый дворец таит в себе и другие опасности, возможно, куда более серьёзные. После пасхального пикника, устроенного обитателями дворца, от отравления мышьяком умирает один из его участников, и верная служанка принцессы становится подозреваемой номер один…
Людмила Улицкая. «Лестница Якова». Роман. В 9 кн. «Лестница Якова»- Эта роман-притча,причудливо разветвлённая семейная хроника с множеством героев и филигранно выстроенным сюжетом. Людмила Улицкая прослеживает на страницах книги день за днём, год за годом судьбы двух близких родственников, которым не суждено было по-настоящему узнать друг друга в прожитой жизни. В центре романа – параллельные судьбы Якова Осецкого, человека книги и интеллектуала, рожденного в конце XIX века, и его внучки Норы – театрального художника, личности своевольной и деятельной. Их “знакомство” состоялось в начале XXI века, когда Нора прочла переписку Якова и бабушки Марии и получила в архиве КГБ доступ к его личному делу… В основу романа легли письма из личного архива автора.
Марина Фиарато. «Венецианский контракт». Роман. В 5 кн. «Венецианский контракт»- её пятый по счету исторический роман. Будучи историком по образованию и наполовину венецианкой по происхождению, Фиарато умеет показать читателю декорации, в которых разворачиваются действия романа, особенно зримо и достоверно. Тем более что сюжет книги основан на реальных событиях, произошедших в Венеции в 1576 году, спустя пять лет после того, как османская империя потерпела от венецианцев сокрушительное поражение в битве при Лепанто. Под покровом ночи к Венеции незаметно приближается корабль со смертоносным грузом на борту: турецкий султан приказал капитану доставить во вражеский город чумного больного. «Дар» Константинополя быстро выполнил своё предназначение: Через несколько дней уже весь город охвачен чумой.
Уважаемые пользователи! Наш книжный фонд пополнился увлекательными трогающими душу книгами, которые не могут не понравится читателю. Мы надеемся, что новая литература по Брайлю, привлечёт ваше внимание.
Ждём вас в библиотеке.
Подготовил Мырзабеков А.
Это интересно
Лечебные линзы при глаукоме
Зарубежные офтальмологи разработали контактные линзы от глаукомы. Они содержат тот же лекарственный препарат, что и капли от этого недуга. Но здесь препарат работает сам – постепенно высвобождается в глаз и снижает внутриглазное давление. Как известно, при глаукоме нужно использовать капли каждый день в течение всей жизни. Нередко люди пропускают закапывания или делают это неверно, и заболевание выходит из-под контроля. С лечебными линзами держать его в узде проще. Они же будут одновременно улучшать зрение.
Айболит. Здоровье. Медицина. Жизнь. – 2017.- № 2. – С. 2.
Уважаемые читатели!
НАШЕ БУДУЩЕЕ
В Республиканской библиотеке для незрячих и слабовидящих граждан РК завершился первый молодёжный фестиваль «Шахматный олимп» среди шахматистов и шахматисток с ограниченными возможностями города Алматы.
Фестиваль «Шахматный Олимп» посвящён Дню ратификации в Республике Казахстан конвенции ООН о правах инвалидов.
Генеральным спонсором фестиваля «Шахматный Олимп» выступил Улан Инкарбеков — председатель Бостандыкского районного общества инвалидов города Алматы.
Судейскую коллегию возглавил Мастер спорта, Почётный член Казахского общества слепых Геннадий Никифоров.
В фестивале принимали участие шахматисты и шахматистки с ограниченными возможностями в возрасте до 30-и (тридцати) лет.
К фестивалю оформлена книжная выставка «Шахматный Олимп», на которой были представлены издания шахматной литературы на казахском и русском языках различных форматов. Для участников соревнования было организовано чаепитие, где общаясь между собой в тёплой обстановке они пили чай.
В результате упорной борьбы шахматисты из Казахского общества глухих, блестяще выступив, завоевали все призовые места:
1-место у Кузербаева Елдоса, получившего золотую медаль.
Серебряным медалистом стал Германов Александр, занявший 2-ое место.
А бронзовая медаль досталась Коробкину Денису за 3-е место.
Всем медалистам были вручены также Почётные грамоты и денежные призы.
Почётные грамоты и денежные призы вручены также призёрам среди девушек-инвалидов по зрению: за 1-место Жунисбековой Акниет, за 2-место Мейржановой Айдане и за 3-е место Байболат Аяжан.
Приз за лучший результат среди инвалидов по зрению получил Курбанов Ильяс — ученик из Алматинской школы-интерната №4 (четыре) для незрячих и слабовидящих детей имени Н.Островского.
Ценные призы получили также шахматисты-инвалиды по зрению Кусемисов Елжас и Жакатай Жанибек.
В заключении фестиваля Александр Сапелкин ещё раз поздравил всех его участников с успешным проведением первого фестиваля «Шахматный Олимп», поблагодарил судейскую коллегию за чёткое судейство и, конечно, спонсора Улана Инкарбекова, вручив ему от имени организаторов фестиваля и его участников благодарственное письмо. Генеральный спонсор фестиваля подтвердил своё намерение финансировать и второй фестиваль «Шахматный Олимп».
Фестиваль организован фондом инвалидов по зрению «Комектес» совместно с Республиканской библиотекой для незрячих и слабовидящих граждан РК.
Экскурсия
16 апреля 2018 года в РГУ «Республиканская библиотека для незрячих и слабовидящих граждан» прошла экскурсия для студентов Алматинского Университета Менеджмента. Посетители ознакомились с жизнью инвалидов, а также с работой отделов библиотеки и со студией звукозаписи.
В кабинете реабилитации сотрудник библиотеки Мырзабеков Алмас продемонстрировал присутствующим тактильные книги, изготовленные по программе, инициированной Главой государства Н.А. Назарбаевым «Культурное наследие (Мәдени мұра)». Тифлопедагог Медьярова Жансая провела со студентами занятие по пространственной ориентации, обучению навыкам самостоятельного передвижения в помещении при помощи трости, показала макеты фруктов, овощей, которые используются в обучении для тактильного восприятия предметов. Это занятие произвело на студентов благоприятное впечатление. Во время экскурсии студентами были заданы вопросы, на которые были даны исчерпывающие ответы сотрудников библиотеки.
Уважаемые читатели, вы можете стать авторами нашей газеты.
Присылайте нам свои статьи, очерки, стихи и прочие интересные материалы
по адресу: 050012, г. Алматы, ул. Богенбай батыра, 214
или по электронной почте: rbnsg@indox.ru.
Газета доступна на сайте www.blindlib.kz
Газета поставлена на учет в Министерстве культуры и
информации Республики Казахстан.
Свидетельство о постановке на учет № 8212-Г от 26 марта 2007 года.
Подписной индекс 64186
Газета отпечатана в типографии ТОО «LITERA»,
100009, г. Караганда, ул. Садоводов, дом 14
тираж 500 экз.
Главный редактор – Байузаков А.К.
Выпускающий редактор – Әбдібек Н.Ә.
Редактор по Брайлю – Ажибеков.А.С.
Корректор казахского языка – Әбдібек Н.Ә.
Корректор русского языка – Рогаткина Т.Ю.
Верстка – Қуандық А.И.
Адрес редакции: ул. Богенбай батыра, 214
тел.: 293-70-17
Опубликованные материалы не всегда отражают точку зрения редакции.
Материалы публикуются в авторской редакции.